Maymun Çiçeği (Monkeypox)
Maymun Çiçeği (Monkeypox)
Maymun çiçeği, maymun çiçeği virüsünün neden olduğu zoonotik bir hastalıktır. Yani, hayvanlardan insanlara bulaşabilir. İlk olarak 1958 yılında araştırma amaçlı tutulan maymunlarda saptandığı için bu ismi almıştır. İnsanlarda ilk vaka ise 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde görülmüştür.
Maymun çiçeği virüsü, çiçek hastalığına neden olan virüsle aynı aileden gelir, ancak genellikle daha hafif semptomlara neden olur. Çiçek hastalığı dünya çapında eradike edilmiş olsa da, maymun çiçeği hala bazı Orta ve Batı Afrika ülkelerinde endemiktir.
Maymun Çiçeği Nasıl Bulaşır?
- Hayvanlardan İnsanlara: Enfekte hayvanlarla temas yoluyla bulaşabilir. Bu temas, ısırık, tırmalama, etin hazırlanması veya tüketilmesi yoluyla olabilir.
- İnsanlardan İnsanlara: Enfekte bir kişinin vücut sıvıları, solunum damlacıkları veya lezyonlarla doğrudan temas yoluyla bulaşabilir. Ayrıca, kontamine malzemeler (giysiler, yatak takımları gibi) aracılığıyla da bulaşabilir.
Maymun Çiçeği Belirtileri Nelerdir?
Maymun çiçeği enfeksiyonu genellikle grip benzeri semptomlarla başlar:
- Ateş
- Baş ağrısı
- Kas ağrıları
- Sırt ağrısı
- Titreme
- Halsizlik
- Lenf bezlerinde şişme
Bu semptomları takiben 1 ila 3 gün içinde (bazen daha uzun sürebilir) karakteristik döküntü ortaya çıkar. Döküntü genellikle yüzde başlar ve daha sonra vücudun diğer bölgelerine, özellikle de avuç içlerine ve ayak tabanlarına yayılır. Döküntü, düz kırmızı lekelerden kabarcıklara ve sonunda kabuk bağlayan lezyonlara dönüşür. Semptomlar genellikle 2 ila 4 hafta sürer.
Maymun Çiçeği Tedavisi
Maymun çiçeği için spesifik bir tedavi yoktur. Ancak, çiçek hastalığı aşısı, antiviral ilaçlar ve vaccinia immün globulin (VIG) hastalığın önlenmesinde veya şiddetinin azaltılmasında kullanılabilir.
Maymun Çiçeğinden Korunma
- Enfekte hayvanlarla temastan kaçının (özellikle kemirgenler ve primatlar).
- Hayvan eti iyice pişirilmelidir.
- Enfekte kişilerle yakın temastan kaçının.
- Ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanın.
Maymun Çiçeği Hakkında Önemli Bilgiler
- Maymun çiçeği genellikle hafif seyreder ve çoğu insan birkaç hafta içinde iyileşir.
- Ancak, çocuklar, hamile kadınlar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde daha ciddi komplikasyonlar gelişebilir.
- Maymun çiçeği, nadir de olsa ölümcül olabilir.
- Maymun çiçeği vakalarında artış görülmesi nedeniyle, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 2022 yılında maymun çiçeğini “uluslararası öneme sahip halk sağlığı acil durumu” ilan etmiştir.
Sonuç
Maymun çiçeği, ciddi bir halk sağlığı sorunudur ve yayılmasını önlemek için önlemler almak önemlidir. Belirtileri fark ederseniz, derhal bir sağlık uzmanına başvurun.